ढाका, १३ फागुन । बंगलादेश र पाकिस्तानले दशकौंदेखिको तनावपूर्ण सम्बन्धपछि सरकार–सरकारबीच प्रत्यक्ष व्यापार सुरु गरेका छन् । पाकिस्तानबाट बंगलादेशका लागि ५० हजार टन चामल आयातसँगै दुई देशबीचको सिधा व्यापार सुरू भएको हो ।
यी दुई देश कुनै समय एउटै राष्ट्र थिए, तर सन् १९७१ को क्रूर युद्धमा विभाजित भएका थिए । विभाजनपछि बंगलादेश भारतसँग नजिकको सम्बन्ध राख्दै आएको थियो ।
यद्यपि, लामो समयदेखि बंगलादेशी प्रधानमन्त्री रहेकी शेख हसिनालाई अगस्त २०२४ को क्रान्तिमा अपदस्थ गरिएको थियो, उनी हेलिकप्टरबाट आफ्ना निकट सहयोगीसहित आफ्नो पुरानो सहयोगी भारतमा पलायन भएका थिए ।
उनीविरूद्ध मानवताविरुद्धको अपराधको आरोप लागेको छ र अनुसन्धानका लागि बंगलादेशको अन्तरिम सरकारले सुपुर्दगी गर्न भनेको छ । तर, भूतपूर्व प्रधामन्त्री हसिनाले अनुरोधलाई बेवास्ता गर्दै आएका छन् ।
त्यसयता, भारत र बंगलादेशको नयाँ सरकारबीचको सम्बन्धमा चिसोपन आएको छ, जसले गर्दा इस्लामावाद र ढाकाले विस्तारै सम्बन्धलाई पुनः निर्माण गर्ने अनुकुलता बनेको छ ।
सन् २०२४ को नोभेम्बरमा पाकिस्तानको कराँचीबाट बंगलादेशको चटगाउँका लागि कन्टेनर जहाज चल्न थालेपछि यी दुई देशबीच प्रत्यक्ष निजी व्यापार पुनः सुरु भएको हो । दशकौंपछि यी दुई देशबीच सिधा यात्रा गर्ने यो पहिलो मालवाहक जहाज थियो ।
‘पहिलो पटक हामीले पाकिस्तानबाट ५० हजार टन चामल आयात गरेका छौं र यो दुई देशबीचको पहिलो सरकार–सरकारबीचको सम्झौता हो,’ ढाकास्थित खाद्य मन्त्रालयका वरिष्ठ अधिकारी जियाउद्दीन अहमदले मंगलबार भने ।
बंगलादेशको खाद्य महानिर्देशनालयले जनवरीमा सरकारी स्वामित्वको ट्रेडिङ कर्पोरेसन अफ पाकिस्तान (टीसीपी) सँग चामल आयातका लागि समझदारीपत्रमा हस्ताक्षर गरेको थियो ।
अहमदकाअनुसार पाकिस्तानसँगको व्यापारले ‘कूल लागतमा आपूर्तिको स्रोतहरू विकास र प्रतिस्पर्धात्मक मूल्य निर्धारणको नयाँ अवसर’ प्रदान गर्दछ । यसअघि, बंगलादेशले भारत, थाइल्याण्ड र भियतनामबाट मुख्य आयात गरिरहेको थियो ।
गंगा र ब्रह्मपुत्र नदीहरू समुद्रतर्फ बग्ने डेल्टाहरूबाट बनेको ठूलो क्षेत्र भएको जलवायु परिवर्तनको चपेटामा परेको देश बंगलादेशका लागि खाद्यान्न आयात महत्वपूर्ण छ ।
करिब १७ करोड जनसंख्या भएको यो देश विशेष गरी विनाशकारी बाढी र चक्रवातको जोखिममा रहेको छ । यो जमिनमा तापक्रम बढ्दै जाँदा मात्र तीव्र हुने विपत्ति हो ।
निजी बंगलादेशी कम्पनीहरूले वर्षौंदेखि पाकिस्तानी चामल आयात गर्दै आएका छन्, तर पाकिस्तानी सामानहरू पहिले यात्रा गर्नुअघि सामान्यतया श्रीलंका, मलेसिया वा सिंगापुरमा फिडर जहाजहरूमा लोड गर्नुपर्थ्याे।
सन् १९४७ मा बेलायती औपनिवेशिक शासनको अन्त्यपछि उपमहाद्वीपबाट अलग्गिएका भारत र पाकिस्तानले धेरै युद्ध लडेका छन् र कटु शत्रुका रूपमा रहेका छन् ।
