-स्वर्णविक्रम शाह
राष्ट्र निर्माता पृथ्वीनारायण शाहको जन्म पौष २७ गते १७७९ विक्रम संवत्मा भएको हो । विक्रम संवत् १७९९ साल चैत्र २५ गते, रामनवमीका दिन २० बर्षको उमेरमा गोर्खामा राज्यरोहण गरेका थिए । पृथ्वीनारायण शाह ले ससाना राज्य जस्तै (भिरकोट, कास्की, लम्जुङ्ग गोरखा) मा राज्य गरिरहेको शाहवंशलाई पुरै नेपालको राजवंशमा रूपान्तरण गरिदिए र आधुनिक नेपालको जग बसालेका थिए। पृथ्वीनारायण शाहले सुरू गरेको एकिकरण अभियान बढ्दै गएर नेपाल राज्यको सिमाना पूर्वमा टिष्टा नदी, दक्षिणमा मगध र पश्चिममा सतलज नदी सम्म विस्तार भयो । पछि नेपाल अंग्रेज युद्ध पछि सुगौली सन्धि सम्म यो भू-भाग नेपाल अधिनस्थ थियो । नेपालको इतिहासका शीर्षस्थ एवम् श्रदेय पुरूष पृथ्वीनारायण शाहले वि.सं. १८३१ माघे संक्रान्तिका दिन ५२ वर्षको उमेरमा नुवाकोट जिल्लाको देवीघाटमा देहत्याग गरे पनि नेपाल एकीकरण अभियान बुहारी रानी राजेन्द्र लक्ष्मी, छोरा बहादुर शाह लगायतले अगाडि बढाइ रहे । यस अभियानमा कयौं चोटि पृथ्वीनारायण शाहको सेनाले त्यस समयका महाशक्तिशाली सम्राज्यवादी शक्तिसँग अर्थात अङ्ग्रेज सेना संग भिडेर पराजित गरी स्थापित गराएको राष्ट्र हो नेपाल।
कतिपय लेखकहरु भन्छन्– पृथ्वीनारायण शाहले गोर्खा राज्यको बिस्तार गरेको थियो । तर त्यो गोर्खा राज्यको बिस्तार नभएर हिवतखण्डका क्षेत्रका स–साना हिन्दुराज्यकहरुको एकीकरण नैं थियो । गोर्खा, लम्जुङ्ग, तनहु, कास्की, पाल्पा, बाइसी, चौबीसी, मकवानपुर, काठमाण्डौं ललीतपुर भक्तपुर आदि सबै हिन्दुराज्यहरुको अवस्था अत्यन्त नाजुक भएको र अंग्रेजले यसक्षेत्रमा आँखा गाडेर आक्रमण गर्ने अवस्था सो समयमा थियो । त्यसैले वडामहाराजले यी सबै स-साना राज्यहरुलाई संगठित गराई ,एक बनाई एऊटा शक्तिशाली राज्य नेपालको स्थापना गरेका थिए । वडामहाराजको अर्को मुख्य लक्ष्य भनेको हाम्रो वैदिक सनातन धर्मको रक्षा गर्नु थियो । त्यसैले वडामहाराजा पृथ्वीनारायण शाहले उपत्यका विजय गरिसकेपछि यहाँबाट हिन्दु अस्मिता समाप्त गर्न आएका इसाईहरुलाई धपाई बक्सेको थियो । यति मात्र नभई पृथ्वीनारायण शाहले एकीकरण गरेर विभिन्न जातजाति, धर्म, भेषभूषमा विभाजित नेपालीहरुलाई एक जाति ” नेपाली” मा परिणत गराई बक्सेका थिए ।
नेपालको एकीकरण हुनुभन्दा अगाडि नेपाली भाषा अनेकौं जातीय भाषाहरुको बीचमा अन्तरभाषाको रुपमा नेपाली भाषा व्यापक भइसकेकाले सबै नेपालीहरुको साझा सरकारी भाषाको रुपमा स्वतः रुपान्तर भयो र यसै भाषालाई पृथ्वीनारायण शाहबाट पनि स्वृकारी बक्स्यो । उक्त समयमा उहाँ द्वारा त्यतिमात्र नभई विशाल नेपालको एकीकरणको सन्दर्भमा यस क्षेत्रका तमाम हिन्दु–बौद्धहरुलाई फिरङ्गीहरुको बिरुद्ध संगठीत गराउन गोरखनाथबाट कानफट्टा योगीहरु राती राती भूतप्रेत भगाउन भनि फिरी लगाउन चौतर्फी खटाई बक्सेका थियो । कानफट्टा योगीहरुले त्यसबेला शंकास्पद फिरङ्गी र अन्य विदेशी गुप्तचरहरुको कही कतै सक्रियता भेटेमा गोर्खाका राजालाई जाहेर गर्ने गर्थे । यसरी उहाले राष्ट्र एकीकरण मात्र नभई हाम्रो धर्म, संस्कृति, सभ्यताको समेत जोगर्णा गरि बक्सेको थियो । यसरी त्यति बेला देखि नै ईसाईहरुलाई वडामहाराजा पृथ्वीनारायण शाहले नेपालबाट लखेटेर यहाँ क्रिस्चियन धर्म फैलाउन नदिएको रिस बाबुराम भट्टराई जो एउटा इसाई भएकाले त्यही डाहाले उनले पृथ्वीनारायण शाह र राष्ट्रिय एकता दिवसप्रति प्रतिशोध राखेर २०६३ सालपछि हामी नेपालीहरुले औपचारिक रुपमा राष्ट्रिय एकता दिवस हटाउन गिरिजाप्रसाद र उनका गृहमंत्री कृष्ण सिटौलालाई दबाब दिएर हटाएका हुन ।
