सर्लाही/भारत-नेपाल सीमामा स्थित एक संवेदनशील जिल्ला, हाल सीमा पार तस्करीको एक प्रमुख केन्द्रमा परिणत भएको छ। यहाँको प्रशासनिक प्रणालीको विश्वासनीयता गम्भीर प्रश्नमा परेको छ, जब सीमा नियन्त्रणमा खटाइएका प्रहरी नै तस्करहरूको संरक्षक बन्न पुगेका छन्।
स्थानीय स्रोतका अनुसार, नेपाल प्रहरीका केही उच्च अधिकारीहरू र घुमुवा प्रहरीहरूको संलग्नता तस्करीको प्रवृत्तिमा स्पष्ट देखिन्छ। यिनका कारण सीमाका प्रमुख नाकाहरूमा खुला तस्करीको अवस्था बनिरहेको छ। सादा पोसाकमा खटाइएका प्रहरीहरु तस्करहरूसँग मिलेमतो गर्दै, ‘लाइन खोल्ने’ कार्यमा संलग्न रहेका छन्।
स्थानीयहरूका अनुसार, घुमुवा असई रामप्रवेश यादव, सहायक प्रहरी हवल्दार रन्जेश पटेल, मजरुल होदा र प्रहरी जवान राजिव पटेलजस्ता प्रहरीका नाम प्रत्यक्ष रूपमा तस्करी गतिविधिमा जोडिएका छन्। यी प्रहरीहरू तस्करहरूसँग संपर्क राखेर अवैध कारोबारलाई सहज बनाउनका लागि सक्रिय छन्। यसै कारण, सर्लाही जिल्लाभरिका विभिन्न नाका तस्करीका खुला मार्ग बनेका छन्।
भारतको बिहारमा विधानसभाको निर्वाचन सम्पन्न भएपछि सीमामा केही समय तस्करी स्थिर भएको थियो, तर निर्वाचन पश्चात् तस्करी पुनः तीव्र गतिमा सञ्चालनमा आएको छ। सर्लाहीका विभिन्न नाकामार्फत चाइनिज लाइटर, लसुन, कपडा, ब्याट्री, किराना सामान, मदिरा, स्याउ, चल्ला, हार्डवेयरका सामान, बालुवा, गिट्टी लगायतका वस्तुहरू अवैधरूपमा ओसारिनुभएको छ।
यसैगरी, सर्लाहीका केही प्रमुख तस्करहरूको नाम पनि स्पष्ट रूपमा अघि आएको छ। बलराका नवीन चौधरी, इनर्वाका विजय दास, पर्साका सरोज साह सोनार जस्ता तस्करहरू सिधा सीमा पार गर्ने काममा संलग्न छन्। यी सबैले आफ्नो नेटवर्कको माध्यमबाट अवैध व्यापारलाई बढावा दिइरहेका छन्।
अन्य तस्करहरू जस्तै, संग्रामपुर नाकाकी सोभा मैडम, त्रिभुवन नाकाका सुजित यादव, जितेन्द्र किराना र मलखाद, राजा हार्डवेयर लगायतका व्यक्तिहरू पनि तस्करीमा संलग्न छन्। यी व्यक्तिहरू बस वा स्कुटीमार्फत किराना सामानदेखि कपडा, काजु र अन्य सामग्री तस्करी गर्नमा सक्रिय छन्।
सर्लाही जिल्लामा एक खास व्यक्तिको नाम पुनः बारम्बार देखा परेको छ – बबिता। यो महिला तस्करीको एक शक्तिशाली सरगना भएको दाबी गरिएको छ। स्थानीय स्रोतका अनुसार, बबिता प्रहरीलाई फोनमार्फत धम्क्याउने र ब्ल्याकमेल गर्ने गतिविधिमा संलग्न छिन्, जसका कारण तस्करी नियन्त्रणमा ल्याउन प्रशासन मजबुत देखिँदैन।
तस्करीको यो विशाल नेटवर्कको कनेक्टर र सेटीङ मास्टर, जसको बारेमा आरोप लगाइन्छ, सादा पोसाकमा खटाइएका प्रहरी रन्जेश पटेल, मजरुल होदा र राजिव पटेल नै हुन्। स्थानीयहरूले उनीहरूको बारेमा गम्भीर आरोप लगाएका छन् कि यी प्रहरी आफैं तस्करहरूको संरक्षक बनेका छन् र तस्करी नियन्त्रणका नाममा देखावटी कारबाही मात्रै गर्दैछन्।
तस्करीको चक्रव्यूहलाई तोड्न प्रशासनको इच्छाशक्ति देख्न सकिँदैन। बारम्बार उजुरी दिए पनि प्रहरीको कामप्रति असन्तोष बढ्दै गइरहेको छ। यदि यथाशीघ्र प्रभावकारी कदम नचाले, सर्लाही अझै तस्करीको हब बनेर विभिन्न अवैध कारोबारको केन्द्रमा परिणत हुने छ।
यसरी सर्लाही अहिले ‘सेटिङको शासन’मा चलिरहेको छ, जहाँ प्रशासन र प्रहरीका केही तत्वहरूको मिलेमतोले तस्करीको कारोबारलाई उत्तेजना दिएको छ। यसका कारण सर्लाही सीमामा तस्करीको समस्या जटिल र जटिल हुँदै गइरहेको छ।
