६ भदौ, काठमाडौं । कुनै पनि क्षेत्रमा लाग्दै गर्दा त्यस क्षेत्रको नियमलाई पालना गर्नुपर्दछ । सम्बद्ध क्षेत्रमा के गर्नुहुन्छ र के गर्नुहुँदैन भन्ने विषयमा जानकार भई अनुशासनपूर्वक भूमिका निर्वाह गर्दा आफ्ना लक्ष्य पनि पूरा गर्न सकिन्छ ।
सेयर कारोबारमा समेत तपाईंले के गर्नुहुन्छ र के गर्नुहुँदैन भनेर आफैलाई अनुशासनमा राख्नु जरुरी हुन्छ । तपाईंले कारोबारमा आफूलाई पोख्त बनाउँदै लगेपछि क्रमशः अनुशासनलाई व्यवहारमा आफैं लागु गर्दै लैजानुहुन्छ ।
याद राख्नुहोस् कि सामान्य सिद्धान्त पनि तपाईंले अवलम्वन गर्न सक्नु हुन्न भने बजारमा तपाईले नोक्सानी ब्यहाेर्ने जोखिम, तनाव बढ्ने परिस्थिति आउन सक्छ । स्टक मार्केटमा नयाँ लगानीकर्ताले गर्नुपर्ने र गर्न नहुने विषयबारे चर्चा यहाँ गरिएको छ ।
गर्नुपर्ने कार्य
१. आफूलाई शिक्षित गर्नुहोस् : तपाईंले लगानी सुरु गर्नुअघि, स्टक बजार, विभिन्न लगानीका साधनहरू र लगानी रणनीतिबारे जान्ने समय निकाल्नुहोस् । आधारभूत कुराहरू बुझ्नै पर्छ ।
२. स्पष्ट लक्ष्यहरू तय गर्नुहोस्ः लगानीका लागि आफ्नो वित्तीय लक्ष्य र उद्देश्यहरू निर्धारण गर्नुहोस् । तपाईं सेवानिवृत्त, नियमित आम्दानी वा सम्पत्ति निर्माणमध्ये कुन कामका लागि लगानी गर्दै हुनुहुन्छ ? स्पष्ट हुनुहोस् । तपाईंको लक्ष्यहरूले तपाईंको लगानी रणनीतिलाई असर गर्छ ।
३. पोर्टफोलियो विविधीकरण : आफ्नो सबै पैसा एउटै स्टक वा सेक्टरमा नराख्नुहोस् । जोखिम फैलाउन स्टक, बन्ड, घरजग्गा जस्ता सम्पत्तिको मिश्रणमा लगानी गरेर आफ्नो पोर्टफोलियोलाई विविधता दिनुहोस् ।
४. दीर्घकालीन लगानीः स्टक मार्केटको लगानीमा प्रायः लामो अवधिको लागि होल्ड गर्दा बढी सफल भइन्छ ।
५. नियमित लगानीः आफ्नो आयको एक अंश आफ्नो पोर्टफोलियोमा निरन्तर लगानी गर्नुहोस् । यसले बजार अस्थिरताको प्रभावलाई कम गर्न सक्छ ।
६. सूचना अद्यावधिक गर्नुहोस्ः वित्तीय समाचारका साथै तपाईंले लगानी गर्नुभएका कम्पनी बारे सूचित रहनुहोस् । बजार अवस्था र कम्पनीका आधारभूत कुराहरू द्रुत गतिमा परिवर्तन हुन सक्छन् ।
गर्न नहुने कार्य
१. थेग्न नसक्ने पैसा लगानी नगर्नुहोस् : तपाईंले थेग्न नसक्ने पैसा कहिल्यै लगानी नगर्नुहोस् । स्टक बजारमा जोखिम हुन्छ, यहाँ नाफाको कुनै ग्यारेन्टी हुँदैन । कसैबाट ऋण सापटी लिएर विगतको आधारमा निश्चित अवधिपछि नाफाको हिसाव गरिरहनु भएको छ भने तपाईले गलत गरिरहनु भएको छ । विगतमा भएको नाफाकै भरमा भोलिको दिनमा नाफा आउने सुनिश्चितता हुँदैन । भोलिका दिनमा बजार घट्दा तपाईलाई अप्ठेरो स्थिति हुन सक्छ ।
२. भावनात्मक निर्णयबाट जोगिनुहोस्ः आवेगपूर्ण निर्णयहरूले नोक्सानी निम्त्याउन सक्छ । बजारको गिरावटको समयमा आतंकित हुने वा बढ्दा हौसिएर ऋण सापटी गरेर पैसा लगाउने र उचित अनुसन्धान विना हल्लाको भरमा खरिद गर्ने नगर्नुहोस् ।
३. एउटै स्टकमा सबै लगानी नगर्नुहोस् : तपाईंको लगानी विभिन्न कम्पनी र क्षेत्रमा फैलिएको हुनुपर्छ । यसबाहेक तपाईंसँग आपतकालीन कोष पनि हुनुपर्छ । स्टक मार्केटमा आफ्नो सबै बचत नलगाउनुहोस् ।
४. बजार उतारचढाव हुने समयको ठोकुवा नगर्नुहोस् : बजार कुन बेला घट्छ कुन बेला बढ्छ भन्ने समय निर्धारण गर्न निकै गाह्रो र जोखिमपूर्ण काम हो । छोटो अवधिको बजार परिवर्तनको भविष्यवाणी गर्ने प्रयास गर्नुको सट्टा लगातार लगानी गरिरहनु राम्रो हुन्छ ।
५. ओभर ट्रेडिङबाट मुक्त हुनुहोस् : बारम्बार खरिद र बिक्रीले कारोबार लागत बढ्छ र पूँजीगत लाभ कर पनि धेरै तिर्नुपर्छ । यसले तपाईंको खुद प्रतिफल घटाउन सक्छ । त्यसकारण कुनै क्षणभरमै निर्णय परिवर्तन गरी कारोबार गर्ने कार्यबाट मुक्त हुनुहोस् ।
६. शुल्कलाई बेवास्ता नगर्नुहोस्ः लगानी शुल्क र खर्चको बारेमा सजग रहनुहोस् । उच्च शुल्कहरूले समयसँगै तपाईंको प्रतिफल घटाइदिन सक्छ । कम लागतको लगानी विकल्पहरू खोज्नुहोस् ।
७. भीडलाई अन्धाधुन्ध पछ्याउने नगर्नुहोस्ः अरूले कुनै खास स्टक वा अरू धितोपत्रमा लगानी गरिरहेका छन् भने पनि त्यो तपाईंको लागि सही छनोट हो कि होइन छुट्याउनुहोस् । तपाईंको आफ्नै लक्ष्य र जोखिम वहन क्षमतामा आधारित भई निर्णय गर्नुहोस् ।
स्टक मार्केटमा लगानी भनेको दीर्घकालीन प्रयत्न हो । तपाईंको वित्तीय लक्ष्य र जोखिम वहन क्षमतासँग मिल्दोजुल्दो लगानी योजना बनाउनुहोस् । तपाईं आफ्नो लगानी रणनीति बारे दोधारमा हुनुहुन्छ वा व्यक्तिगत मार्गदर्शन चाहिन्छ भने विज्ञको सल्लाह लिनुहोस् ।
